Биобанк туралы
Бүгінгі таңда әлемнің көптеген дамыған елдерінде биобанктер бар, кейбіреулерінде Ұлттық және университеттік клиникаларда, ал кейбіреулері жеке. Қазақстан Республикасы ғылым деңгейін, инновацияларды, дербестендірілген медицинаға жаңа көзқарастарды арттыру қажеттілігі өткір пісіп-жетілгені де ерекшелік емес. Авторлар ұжымымен биобанк, кейіннен цифрлық форматта құру жобасы ұсынылып отыр.
Жобаның негізгі мақсаттары: жүйке жүйесі патологиясын диагностикалауды жетілдіру, Қазақстан Республикасында дербестендірілген медицинаны іске асыру үшін патоморфологиялық және молекулярлық-генетикалық зерттеулерді цифрландыру болып табылады; жүйке жүйесі патологияларының орталықтандырылған (бірыңғай) биобанкын құру Қазақстан Республикасында нейроғылымды дамытуға, нейрохирургиялық пациенттердің өмір сүру сапасын жақсартуға және ұзақтығын арттыруға бағытталған ғылыми зерттеулер жүргізуге мүмкіндік береді.
Қазіргі уақытта патологанатом дәрігерлер үшін орталық жүйке жүйесінің ісіктерін және олардың диагнозының ерекшелігін ескере отырып диагностикалау қиын міндет болып табылады. Диагностика барысында ісіктің патогистологиялық құрылымы ғана емес, сонымен қатар ісік жасушасындағы маңызды молекулалық-генетикалық өзгерістер мен хромосомалық аберрациялар да ескеріледі. Шетелдік жетекші университеттердің ғалымдары көптеген зерттеулер жүргізді, онда агрессивті клиникалық көріністермен байланысты және глиомалары бар науқастар үшін дәлірек болжам жасауға мүмкіндік беретін патоморфологиялық, пролиферативті және молекулалық маркерлер зерттелді. Молекулалық өзгерістерге ерекше назар аудару керек: CDKN2A/B нүктелік мутациясы, CDKN2A/B промоутерлік метилизациясы, CDK4 күшейту, RB1 гомозиготалы жою, CDK6 күшейту, PIK3R1 мутациясы, PIK3CA мутациясы, PDGFRA күшейту және басқалары.
Біз жасушалардағы митоздар санына, Кi-67 пролиферативті индекс деңгейіне немесе глиальды ісіктерге тән басқа патоморфологиялық ерекшеліктерге негізделген пролиферативті белсенділік шектерінің бар-жоғын зерттейміз, олар аурудың нәтижесімен байланысты және заманауи диагностикалық критерийлерді жақсарта алады, сонымен қатар осы зерттеулердің нәтижелері цифрландырылады.
Қазіргі заманғы патоморфологиялық зертхананы құру және жетілдіру, зерттеулерді цифрландыру және электрондық биобанк құру орталық жүйке жүйесі ісіктері диагностикасының сапасын жақсартуға және нейроонкологиядағы ғылымның дамуына ықпал ететін болады. Құрылған заманауи патоморфологиялық зертхананың нәтижесі "Ұлттық нейрохирургия орталығы" АҚ патологоанатомиялық бөлімшесі базасында Қазақстан Республикасының референс-нейропатоморфологиялық зертханасын құру болуы мүмкін.
Дербестендірілген медицина дәуіріндегі электрондық биобанк елдің ғылыми-зерттеу әлеуетін және биоқауіпсізділігін дамыту мақсатына жеткізетін болады. Орталық жүйке жүйесі ісіктерінің ғылымын, клиникасын және диагностикасын дамыту мақсатында шетелдік, сондай-ақ отандық инвестициялар тарту үшін қазіргі заманғы бірегей платформа болып табылады.
Биобанктің болуы биобанктердің халықаралық тізіміне енуге мүмкіндік береді, тиісті ғылыми салалармен ғылыми зерттеулер жүргізу үшін мүмкіндіктерді кеңейтеді, мидың және жалпы жүйке жүйесінің патологиялары ретінде молекулярлық-генетикалық зерттеулердің дамуына қуатты серпін береді, сондай-ақ мидың және жалпы жүйке жүйесінің патологиялары ретінде молекулярлық-генетикалық зерттеулер жүргізуге мүмкіндік беретін жаңа жабдығы бар неврология зертханасын құруға мүмкіндік береді, бұл пациенттердің өмір сүру сапасын жақсартуға және ұзартуға әкеледі.
Орындаушы ұйым: "Ұлттық нейрохирургия орталығы" АҚ - диагностикадан бастап емдеудің ең заманауи әдістерін қолдана отырып, науқастарды оңалтуға дейін нейрохирургиялық қызметтердің толық спектрін көрсететін Орта Азиядағы көшбасшы нейрохирургиялық клиникалардың бірі. Орталықтың миссиясы Қазақстан Республикасы халқының өмір сүру сапасын жақсартуға ықпал ететін нейрохирургиялық көмек көрсетудің тиімді жүйесін құру болып табылады. Қазіргі уақытта нейрохирургиялық ауруларды емдеу бойынша Орталық Азияда көшбасшы орындардың бірі және медициналық инновациялардың жолбасшысы, нейрохирургия саласындағы озық ғылыми және клиникалық орталық болып табылады. Клиниканың қуаты: 6 клиникалық бөлімшеде 160 төсек.
Бағдарламаның ғылыми жетекшісі: Акшулаков Серик Куандыкович – медицина ғылымдарының докторы, ҚР ҰҒА толық мүшесі (академик), профессор, ҚР ДСМ штаттан тыс бас нейрохирургі.